Kończy się umowa o pracę na czas określony – co dalej?
Kończąca się umowa o pracę na czas określony to moment, który rodzi wiele pytań zarówno po stronie pracodawcy, jak i pracownika. Czy należy ją przedłużyć? Jakie są obowiązki każdej ze stron po zakończeniu umowy? W artykule przedstawimy szczegółowe informacje na temat tego, co dzieje się, gdy umowa na czas określony dobiega końca oraz jakie kroki należy podjąć w związku z jej rozwiązaniem.
Co to jest umowa o pracę na czas określony?
Umowa o pracę na czas określony to rodzaj umowy terminowej, która jest zawierana na określony okres. Może być to konkretna data zakończenia lub wskazanie długości czasu trwania umowy, np. 6 miesięcy. Jest to jedna z najczęściej stosowanych form zatrudnienia, szczególnie w przypadku prac sezonowych, projektowych lub zastępstw.
Podstawowe cechy umowy na czas określony obejmują:
- określenie daty jej zakończenia,
- możliwość zawarcia maksymalnie trzech takich umów z tym samym pracownikiem,
- łączny czas trwania umowy nie może przekroczyć 33 miesięcy.
Warto zauważyć, że od 2023 roku przepisy Kodeksu pracy zrównują prawa pracowników zatrudnionych na czas określony z tymi na czas nieokreślony, w szczególności w zakresie wypowiedzenia.
Jakie są możliwe scenariusze po zakończeniu umowy?
Po zakończeniu umowy o pracę na czas określony istnieje kilka możliwych scenariuszy. Wybór jednego z nich zależy od decyzji pracodawcy i pracownika:
- Przedłużenie umowy – pracodawca i pracownik mogą zdecydować się na kontynuację współpracy poprzez zawarcie kolejnej umowy o pracę. W przypadku przekroczenia limitu trzech umów lub 33 miesięcy, nowa umowa automatycznie staje się umową na czas nieokreślony.
- Zakończenie współpracy – umowa kończy się z upływem terminu, na który była zawarta. Pracodawca nie jest zobowiązany do składania dodatkowych oświadczeń, ale musi wydać świadectwo pracy.
- Zmiana formy zatrudnienia – pracownik może złożyć wniosek o zmianę formy zatrudnienia na czas nieokreślony, jeśli był zatrudniony przez co najmniej 6 miesięcy.
Jakie obowiązki ma pracodawca po zakończeniu umowy?
Pracodawca ma obowiązek dopełnić kilku formalności po zakończeniu umowy o pracę na czas określony. Obejmują one:
- wydanie świadectwa pracy w dniu rozwiązania umowy,
- wyrejestrowanie pracownika z ubezpieczeń społecznych w ciągu 7 dni od zakończenia umowy,
- rozliczenie wynagrodzenia i innych należności, takich jak ekwiwalent za niewykorzystany urlop,
- w przypadku kontynuacji współpracy – zawarcie nowej umowy o pracę.
Pracodawca nie ma obowiązku informowania pracownika o zakończeniu umowy, jeśli ta kończy się z upływem terminu, na który została zawarta.
Kiedy umowa na czas określony przekształca się w umowę na czas nieokreślony?
W określonych sytuacjach umowa na czas określony może zostać automatycznie przekształcona w umowę na czas nieokreślony. Dzieje się tak, gdy:
- pracodawca zawarł z pracownikiem czwartą umowę na czas określony,
- łączny czas trwania umów na czas określony przekroczył 33 miesiące.
W takich przypadkach przekształcenie następuje automatycznie, bez konieczności sporządzania dodatkowych dokumentów.
Jakie prawa przysługują pracownikowi po zakończeniu umowy?
Pracownik, którego umowa na czas określony dobiegła końca, ma prawo do:
- otrzymania świadectwa pracy,
- zasiłku dla bezrobotnych, jeśli spełnia określone warunki, takie jak przepracowanie co najmniej 365 dni w ciągu ostatnich 18 miesięcy,
- ubiegania się o nową umowę o pracę u tego samego pracodawcy.
Warto również pamiętać, że pracownik ma prawo do złożenia wniosku o zmianę formy zatrudnienia na czas nieokreślony, jeśli był zatrudniony przez co najmniej pół roku.
Jak wygląda proces ubiegania się o zasiłek dla bezrobotnych?
Osoba, której umowa o pracę na czas określony dobiegła końca, może ubiegać się o zasiłek dla bezrobotnych. W tym celu należy:
- zarejestrować się jako bezrobotny w powiatowym urzędzie pracy,
- przedstawić dokumenty potwierdzające zatrudnienie, takie jak świadectwo pracy,
- spełnić warunki dotyczące okresu zatrudnienia i wysokości odprowadzanych składek.
Wysokość i długość wypłaty zasiłku zależy od stażu pracy oraz sytuacji życiowej osoby bezrobotnej.
Jakie są najczęstsze mity dotyczące umowy na czas określony?
Nie można wypowiedzieć umowy na czas określony
To nieprawda. Każda umowa o pracę, w tym na czas określony, może zostać wypowiedziana przez pracownika lub pracodawcę. Okres wypowiedzenia zależy od stażu pracy u danego pracodawcy i wynosi:
- 2 tygodnie – jeśli zatrudnienie trwało krócej niż 6 miesięcy,
- 1 miesiąc – jeśli zatrudnienie trwało co najmniej 6 miesięcy,
- 3 miesiące – jeśli zatrudnienie trwało co najmniej 3 lata.
Umowa na czas określony kończy się automatycznie
To fakt. Rozwiązanie umowy następuje automatycznie z upływem czasu, na który została zawarta. Nie są wymagane dodatkowe działania ze strony pracodawcy ani pracownika.
Co zrobić, jeśli pracodawca nie chce przedłużyć umowy?
Jeśli pracodawca nie chce przedłużyć umowy, pracownik ma kilka opcji:
- zarejestrować się jako bezrobotny i ubiegać się o zasiłek,
- poszukiwać nowego zatrudnienia,
- ubiegać się o odszkodowanie, jeśli rozwiązanie umowy nastąpiło z naruszeniem przepisów prawa pracy.
Warto pamiętać, że pracownik może zgłosić swoje roszczenia do sądu pracy, jeśli uzna, że zakończenie umowy było niezgodne z prawem.
Co warto zapamietać?:
- Umowa o pracę na czas określony może być zawarta maksymalnie na 33 miesiące i nie więcej niż trzy razy z tym samym pracownikiem.
- Po zakończeniu umowy pracodawca ma obowiązek wydać świadectwo pracy oraz rozliczyć wynagrodzenie i inne należności.
- Umowa na czas określony przekształca się w umowę na czas nieokreślony, gdy zawarta zostanie czwarta umowa lub łączny czas trwania umów przekroczy 33 miesiące.
- Pracownik ma prawo do zasiłku dla bezrobotnych, jeśli przepracował co najmniej 365 dni w ciągu ostatnich 18 miesięcy.
- W przypadku braku przedłużenia umowy, pracownik może zarejestrować się jako bezrobotny, poszukiwać nowego zatrudnienia lub ubiegać się o odszkodowanie.