Umowa przedwstępna o pracę – co warto wiedzieć?

Umowa przedwstępna o pracę to dokument, który choć prosty w swojej formie, niesie ze sobą istotne konsekwencje prawne. W praktyce stanowi on zobowiązanie dwóch stron – pracodawcy i przyszłego pracownika – do zawarcia w przyszłości umowy o pracę. Warto dokładnie poznać jej zasady i szczegóły, aby uniknąć potencjalnych problemów oraz nieporozumień.

Co to jest umowa przedwstępna o pracę?

Umowa przedwstępna o pracę, nazywana również promesą zatrudnienia, to zobowiązanie jednej lub obu stron do zawarcia w przyszłości oznaczonej umowy, określanej jako umowa przyrzeczona. Tego typu dokument jest szczególnie przydatny w sytuacjach, gdy z różnych przyczyn nie można od razu podpisać właściwej umowy o pracę. Może to wynikać z konieczności rozwiązania umowy z aktualnym pracodawcą przez pracownika lub z przygotowań organizacyjnych po stronie przyszłego pracodawcy.

Podstawą prawną umowy przedwstępnej o pracę jest połączenie przepisów Kodeksu cywilnego (art. 389) oraz Kodeksu pracy (art. 300). Dzięki temu można ją zawrzeć zarówno w formie pisemnej, jak i ustnej, choć ta pierwsza jest zdecydowanie bardziej zalecana.

Dlaczego warto podpisać umowę przedwstępną?

Podpisanie umowy przedwstępnej daje obu stronom pewność co do przyszłego nawiązania stosunku pracy. Dla pracodawcy oznacza to zabezpieczenie przed sytuacją, w której wybrany kandydat zdecyduje się na inną ofertę. Dla pracownika z kolei jest to gwarancja, że po zakończeniu obecnego zatrudnienia nie zostanie bez pracy.

Przykładem może być sytuacja, w której pracodawca planuje stworzenie nowego stanowiska, ale potrzebuje czasu na jego organizację, lub gdy pracownik jest związany okresem wypowiedzenia w dotychczasowym miejscu pracy.

Co powinna zawierać umowa przedwstępna o pracę?

Aby umowa przedwstępna była skuteczna, musi zawierać określone elementy. Ich brak może spowodować, że dokument nie będzie wiążący, a strony nie będą mogły dochodzić swoich praw w przypadku niewywiązania się z zobowiązań.

Do kluczowych elementów, które powinna zawierać umowa przedwstępna o pracę, należą:

• rodzaj umowy, która ma zostać zawarta (np. na czas określony, na czas nieokreślony),
• stanowisko pracy,
• miejsce wykonywania pracy,
• wynagrodzenie za pracę, wskazując jego składniki,
• wymiar czasu pracy,
• termin zawarcia umowy przyrzeczonej (konkretna data lub opisowy termin).

Warto również zadbać o to, aby umowa była sporządzona w formie pisemnej. Dzięki temu w razie ewentualnych sporów będzie stanowiła solidny dowód w sądzie.

Jakie są skutki uchylania się od zawarcia umowy?

Niepodpisanie umowy przyrzeczonej przez jedną ze stron może prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych. W takiej sytuacji druga strona ma prawo do:

• żądania naprawienia szkody wynikającej z niewykonania umowy przedwstępnej,
• domagania się zawarcia umowy przyrzeczonej, jeśli spełnia ona wymagania formalne.

Co istotne, roszczenia wynikające z umowy przedwstępnej przedawniają się z upływem roku od dnia, w którym umowa przyrzeczona miała być zawarta lub od dnia prawomocnego orzeczenia sądu oddalającego żądanie zawarcia umowy.

Czy można zerwać umowę przedwstępną?

W przypadku, gdy jedna ze stron zdecyduje się na zerwanie umowy przedwstępnej, musi liczyć się z konsekwencjami. Dla pracownika oznacza to możliwość żądania przez pracodawcę naprawienia szkody, jaką poniósł w związku z przygotowaniami do zatrudnienia. Nie można jednak przymusić pracownika do podjęcia pracy wbrew jego woli.

Z kolei pracodawca, który uchyla się od zawarcia umowy przyrzeczonej, może zostać zobowiązany do wypłaty odszkodowania lub przymuszony do podpisania umowy na drodze sądowej.

Kara umowna w umowie przedwstępnej

Aby zabezpieczyć interesy stron, umowa przedwstępna może zawierać zapis o karze umownej. Jest to szczególnie przydatne w przypadku, gdy jedna ze stron wycofa się z zawarcia umowy przyrzeczonej. Kara umowna pozwala uniknąć konieczności udowadniania wysokości szkody, co znacznie ułatwia dochodzenie swoich praw.

Zgodnie z przepisami, wysokość kary umownej nie powinna przekraczać wartości świadczenia, które zabezpiecza. W praktyce może to być np. równowartość trzymiesięcznego wynagrodzenia.

Jakie są podstawy prawne umowy przedwstępnej?

Podstawą prawną umowy przedwstępnej o pracę jest art. 389 Kodeksu cywilnego w związku z art. 300 Kodeksu pracy. Przepisy te pozwalają na zawarcie umowy przedwstępnej w sytuacjach, które nie są bezpośrednio uregulowane w prawie pracy. Dzięki temu możliwe jest elastyczne dostosowanie warunków współpracy do potrzeb obu stron.

Warto jednak pamiętać, że umowa przedwstępna musi być zgodna z zasadami prawa pracy. Oznacza to, że nie może naruszać praw pracownika ani wprowadzać zapisów sprzecznych z obowiązującymi przepisami.

Podsumowanie

Umowa przedwstępna o pracę to dokument, który pozwala zabezpieczyć interesy zarówno pracodawcy, jak i pracownika. Dzięki niej możliwe jest zagwarantowanie przyszłego nawiązania stosunku pracy na określonych warunkach. Aby była skuteczna, musi zawierać wszystkie niezbędne elementy i być sporządzona w odpowiedniej formie. W przypadku wątpliwości warto skonsultować się z prawnikiem, aby uniknąć problemów i nieporozumień.

Co warto zapamietać?:

• Umowa przedwstępna o pracę to zobowiązanie do zawarcia umowy o pracę w przyszłości, zabezpieczające interesy obu stron.
• Kluczowe elementy umowy: rodzaj umowy, stanowisko, miejsce pracy, wynagrodzenie, wymiar czasu pracy oraz termin zawarcia umowy przyrzeczonej.
• Niepodpisanie umowy przyrzeczonej może skutkować roszczeniami o naprawienie szkody lub domaganiem się zawarcia umowy.
• Możliwość zerwania umowy przedwstępnej wiąże się z konsekwencjami finansowymi dla strony, która się wycofa.
• Podstawą prawną umowy przedwstępnej są art. 389 Kodeksu cywilnego oraz art. 300 Kodeksu pracy, co umożliwia elastyczne dostosowanie warunków współpracy.